16-30 ünite inkılap tarihi
Manevi öğe denildiğinde akla din ve ahlak gelmelidir.
Darwin'e göre insanı diğer canlılardan ayıran en önemli fark ahlak duygusuna sahip olmasıdır.
Ahlak kurallarına uymamanın yaptırımı dışlanmadır
Bir kültürün başka bir kültür üzerindeki etkisi yeni öğeleri alan toplumun konusundaki iradesine bağlıdır.
Kültür öğelerinin hızla değiştirilmesi devrim ile mümkün olabilir.
Toplumda kültür değişikliğine gidilirken din ve ahlaki yapıya dokunulması sakıncalı durumlar yaratabilir.
Herhangi bir konuda birbiriyle mantıksal ilişkisi bulunan düşüncelerin bulunduğu düşünce sistemine ideoloji denir.
İnsanın güzeli iyiyi bulma onları yüceltme toplumun bazı sorunları dile getirme güdüsü kültürün sanat öğesi ile gerçekleir.
İbnirüst'e göre akıl inançtan önce gelir ve gerçek inanca akıl ile ulaşılabilir.
Tam özgürlük anlamına gelen siyasal liberalizmde düşünceleri ifade etme ve bu düşünceleri yayma hakkı vazgeçilmez bir ilkedir ve mutlaktır.
Emperyalizm sanayi devriminin bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bu gelişme aydınlanma çağı ilkelerine zıt bir sonuç doğurmuştur.
Marx'a göre insanlar var oldukça devlet var olmayacak sınıfların ortadan kalkmasıyla devlete de gerek kalmayacaktır.
Geri kalmış bölgelerden elde etmiş oldukları ucuz hammaddelerle sanayileşen emperyalist devletlere 19. yüzyılın ikinci yarısında siyasal birliklerini kuran Almanya ve İtalya'nın da katılmasıyla dengeler bozulmuştur.
Katip Çelebi skolastik bilimin en mantıklı yönleriyle uğraşarak aklı ve bilimi övmüştür.
Türk toplumunun kurtuluşu için Aydınlanma Çağı'nın getirilmesinden başka çıkış yolu görmeyen Atatürk akılcılık yoluyla Türk aydınlanmasını toplumumuza getirmiştir.
Büyük İskender'in katkılarıyla Batı ve Doğu kültürlerinin sentezinden ortaya çıkan uygarlık Hellenizm Uygarlığı'dır.
İçtihat İslam dininin esaslarına aykırı olmamak şartıyla getirilen serbest çözümlerdir.
Aydınlanma insanının kendi yüzünden içine girdiği erginleşememe durumundan kurtulup aklını kullanmaya başlamasıdır şeklindeki görüş E. Kant'a aittir.
Aydınlanma çağı ilkelerinden olan “sosyal devlet kavramı yerine sosyalizmin benimsenmesi” Türk inkılabını etkilememiştir.
Aydınlanma çağı başlarında hayal devletini sosyalist bir düzen içinde kurarak 19. yüzyıldaki bilimsel sosyalizmin doğuşunda etkili olan düşünür Thomas More'dur.
Aydınlanma çağının özgürlük düşüncesinden yararlanarak ekonomik liberealizm adı verilen akımı ortaya atan bilim adamı Adam Smith'dir.
Akıl çağında gözlem ile aklı birleştirerek bilimsel gelişmeleri doruğa çıkaran bilim adamı Galile'dir.
Sosyalizm akımı 19. yüzyılda Fransız ihtilali sonrasında gelişen bireyciliğe bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Sosyalizmin ihtilalci yöntemlerini bırakarak normal demokratik yollarla sosyalist düzene geçmeyi benimseyen ve halkın oyuna her zaman uymayı kabullenenler Sosyal demokrasiyi kurmuştur.
Devlet gücü bir kişinin elinde ise monarşi bir grup tarafından kullanılıyorsa oligarşi ve egemenlik toplumun tümüne aitse demokrasi söz konusudur.
Devletin koyduğu hukuk kuralları ilke olarak yazılıdır.
Devlet görevlileri yasalara uyup uymamakta özgür değildirler. Koydukları kurallara önce kendileri uymaları gerekir.
J. J. Rousseau çoğunluk her zaman haklıdır. Formülünü ortaya atarak yasaların ancak çoğunluğun iradesiyle yapılabileceğini ortaya koymuştur.
Sınırsız özgürlük demokraside söz konusu değildir.
2. dünya savaşının yenikleri dışında kalan Avrupa devletleri 1949'da Avrupa Konseyi'ni kurmuşlardır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırları esas olarak Lozan barış Antlaşmasında çizilmiştir.
Parlemento ve ordu devletin temel öğelerinden değildir.
Yasalar yapılırken öncelikle hukuka uygunluğuna dikkat edilmelidir.
Avrupa Konseyi'ne üye devletlerin iç hukuklarını uydurmak zorunda oldukları insan hakları sözleşmesi “insan haklarını ve temel özgürlükleri korumaya dair sözleşme” dir
Devletin varoluş nedeni ve görevi toplum düzenini sağlamaktır. Bunun için devletin koyduğu kurallara hukuk kuralları denir.
Ulusal egemenlik ilkesine geçiş ulusal egemenlik ilkesinin pekiştirilmesi saltanatın kaldırılması cumhuriyetin ilanı türk devletinin temel yapısını kuran inkılaplardandır.
Medeni kanunun İsviçre'den alınmasının sebepleri: laik ve akıcı olması en son medeni kanun olması pratik çözümler içermesi açık ve anlaşılır olmasıdır.
1926 yılında Türk medeni kanunun kabul edilmesi kadın erkek eşitliği yolunda atılmış çok önemli bir adımdır.
Osmanlı hukuk sisteminde hukuk sisteminin tümüyle devlet denetiminde olduğu söylenemez. Çünkü batılıların baskıları ve kapitülasyonlar vardır.
1928'de resmi dinin İslam olduğu hükmü kalkmıştır. Anayasa laikleşmiştir.
Atatürk'ün altı ilkesi anayasaya 1937'de girmiştir.
Osmanlı devletinde ilk İslam medeni kanunu mecelledir
Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı 1934'de tanınmıştır.
Türkiye'de hukuk inkılabı devletin kurulmasıyla başlamıştır.
Egemenliğin ulusa ait olması üstü kapalı da olsa ilk kez Amasya Tamimi'nde belirtilmiştir.
Osmanlı Devleti'nde batıdaki hukuk kavramlarına geçişin yolu Tanzimat'ın getirdiği yenilikler ile açılmıştır.
Osmanlı'da eğitim kurumları üzerinde devlet kontrolü yoktur.
Osmanlı'da medreseler devlet tarafından değil vakıflar tarafından açılırdı.
1924'de kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile çağdaş bir eğitim sisteminin kurulması amaçlanmış ve eğitim kurumları birleştirilmiştir.
Latin harflerine geçilmesinden sonra okuma yazma oranı hızla artmıştır.
20. yüzyıl başlarında kurulan Darülfünun 1933 yılında kapatılmış ve yerine İstanbul Üniversitesi kurulmuştur.
Millet mektepleri yeni Türk alfabesinin kabul edilmesinden sonra alfabenin toplum tarafından benimsenmesi amacıyla kurulmuştur.
Atatürk 1932 yılında Türkçe'yi yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak için Türk Dil Kurumu'nu kurmuştur.
Osmanlı dönemindeki Enderun mektebi saraya devlet adamı yetiştirmek için kurulan bir eğitim kurumudur.
Harf inkılabı Tevhid-i Tedrisat Kanunu Maarif Teşkilatı hakkındaki kanun Türk Tarih Kurumunun kurulması eğitim ile ilgili inkılaplardır.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu 3 Mart 1924'de çıkarılmıştır.
1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatı Hakkındaki kanunun amaçları: Eğitim kurumlarının yeni bir düzene sokulması Milli Eğitim Bakanlığının etkisinin artması Çağdaş nitelikli eğitim kurumlarının kurulması eğitim kurumlarının arttırılması
Yurttaki her türlü eğitim kurumu tevhid-i tedrisat ile milli eğitim bakanlığına bağlanmıştır ve tevhid-i tedrisat kanunu yeni Türk Devleti'ninin eğitim sistemi ile ilgili attığı ilk önemli adımdır.
Kuruluşundan yıkılışına dek Osmanlı Devleti'nin ekonomisi tarıma dayalıdır.
TBMM kurulduğunda devlet gelirlerini arttırmak için alınan tedbirler: yeni vergiler konmuştur bankalardan borç alınmıştır posta havalelerine el konulmuştur tasarrufa önem verilmiştir.
17 şubat 1923'de İzmir İktisat Kongresi'nde Misak-ı İktisadi kabul edilmiştir. Ekonomik bağımsızlığın önemi vurgulanmıştır.
1925 yılında köylüden alınan Aşar vergisi kaldırılmıştır.
Atatürk girişimciye kredi sağlanması amacıyla 1924'de İş Bankası'nı kurmuştur.
1930'lardan sonra Türkiye'de devletçilik politikasının benimsenmesinin sebebi 1929 kriziyle dış pazarların azalması ve tarımsal ürünlerin fiyatlarında düşüşlerin meydana gelmesidir. Çünkü bunun sonucunda devletin ekonomiye müdehalesi kaçınılmaz olmuştur.
1926 yılında çıkarılan Kabotaj kanunu ile Türk karasularında Türk gemilerine taşıma hakkı sağlanmıştır.
Kamu iktisadi teşebbüslerinin temeli Sümerbank'dır.
Cumhuriyet döneminde ekonomik etkinlikler: Teşvik-i Sanayi Kurumu Merkez Bankası'nın kurulması Aşar vergisinin kaldırılması Devletçilik ekonomisinin benimsenmesi
Atatürk'ün uyguladığı temel iktisat politikaları: Denk bütçe politikası devalüasyonsuz dış ekonomi planlı kalkınma politikası anti enflasyonist para kredi politikası
2. dünya savaşının çıkması nedeniyle 2. beş yıllık plan uygulanamamıştır.
1930 yılında Merkez Bankası'nın kurulmasıyla Türk parası üzerinde tam bir devlet denetimi oluşmuştur.
Soyadı kanunu1934'de çıkmıştır.
1925'de şapka kanunu çıkmıştır.
1931 yılında arşın endaze ve okka gibi birimlerin yerine metre ve kilo sistemine geçilmiştir. Bu sayede Batı ile artan ticari ilişkilerde bir düzen ve uyum sağlanmıştır.
Hicri takvimin başlangıcı Hicret olayıdır
Kılık kıyafet alanındaki değişiklikler laiklik ilkesi ile doğrudan ilgilidir.
Atatürk döneminde Türk kadını Avrupa'daki çağdalarından siyasal haklar konusunda daha ileri düzeye ulaşmıştır.
Osmanlı'da kılık kıyafet konusunda en önemli atılımları gerçekleştiren padişah 2. Mahmut'dur.
Akılcılık rasyonalizmdir
atatürk ilke ve inkılaplarının dayandığı temel akılcılık ve bilimselliktir.
Amerikan bağımsızlık savaşı Atatürk ilkelerine hiçbir etkide bulunmamıştır.
Fransız ihtilali Atatürk ilkeleri üzerinde etkili olmuştur.
Atatürk ilkelerinin dayandığı iki üst ilke Milliyetçilik ve Akıcılıktır.
Gerçekleri kavramak için önce akla başvurulur.
Rasyonalizm orta çağ sonlarında Avrupa'da doğmuştur.
Bazı bilim adamlarının Atatürkçülüğü sadece bir yöntem olarak görmelerinin nedeni işlenmeye uygun ve gelişmelere açık olmasıdır.
Batı Aydınlanma düşüncesinin Osmanlıya girememesinin nedenleri: eğitim alanındaki yetersizlik geleneksel devlet düzeninin değişmemesi ekonomik durgunluğun aşırı dereceye varması ardı kesilmeyen savaşlar

toprakların çok geniş olması aydınlanma düşüncesinin Osmanlı'ya girememe nedenlerinden biri değildir.
Atatürkçülüğün etkileri özellikle kalkınmak isteyen Ortadoğu ve uzakdoğu da görülmüştür.
Egemenliğin aynı soydan gelen bir kişi tarafından kullanıldığı devlet şekli monarşidir.
Türklerde İslamiyetten önce oligarşik devlet biçimine eğilim görülmüştür.
Osmanlı aydınları cumhuriyet değil meşrutiyet mücadelesi vermişlerdir.
İlk Türk anayasası 1876'da 2. Abdülhamit tarafından ilan edilmiştir.
Vatandaların aracı olmaksızın yönetime katılmaları doğrudan demokrasidir.
Osmanlı'da hukuk devleti için ilk somut adımlar Tanzimat Devri'nde atılmıştır.
Bir devlet için temel öğeler Ülke Ulus ve Egemenliktir.
Tarihte ilk kez cumhuriyet ve demokrasiye benzer devlet şekilleri Yunan kent devletlerinde görülmüştür.
Meşruti monarşinin en önemli özelliği egemenliğin halk temsilcileri ile hükümdar arasında paylaşılmasıdır.
Osmanlı devleti zamanında Türkler arasında milliyetçilik duygusu Osmanlılık akımı nedeniyle gelişmemiştir.
Atatürk'e göre Türk milliyetçiliği Uluslar arası ilişkilere kapalı değildir
Türk milliyetçiliğinin bilimsel temellere oturtulmasında ve siyasi bir hüviyet kazanmasında Ziya Gökalp etkili olmuştur.
İsviçrelililerin ortak dili yoktur.
Türk Dil Kurumu'nun kurulması Atatürk milliyetçiliği ile ilgilidir.
İnsanları fiziksel özelliklerine göre sınıflandıran ve soy kökenine bağlayan anlayış ırkçılıktır.
Millet manevi yönü ağır basan bir kavramdır ve daha çok soyuttur. Halk ise daha somut bir kavramdır.
Eşitlik ulusal egemenlik ve sınıf çatışmasının reddi gibi kavramlar Atatürk ilkelerinden halkçılık ile doğrudan ilgilidir.
Devletçilik uygulamasına 1931'den sonra geçilmiştir.
Atatürk halkçılık anlayışına göre sınıf ayrımını reddeder. Dolayısıyla halkçılık anlayışına sadece işçiler ve köylüler girmez.
Planlı ekonomiye geçilmesi devletçilik uygulamasına geçilmesinden sonra gerçekletirilen atılımlardan birisidir.
Atatürk devletçiliği katı bir devletçilik değildir.
Laik kelimesi Yunanca laikos'dan gelmektedir. Din işleriyle ilgili olmayanlar demektir.
İslamiyeti kabul etmeden önce Türkler arasında en yaygın olan din şamanizmdir.
Laiklik dinsizlik demek değildir. Laiklikte din vardır fakat inanç ibadet ve vicdan özgürlüğü esastır.
Türk tarihinde Cumhuriyet dönemi dışında islamiyet öncesi Türk devletlerinde laiklikten söz edilebilir.
Medeni Kanunun kabulü medreselerin kapatılması şapka kanunu tevhid-i tedrisat kanunu laiklikle ilgilidir
kurtuluş savaşı zamanında laiklikten söz edilmemesinin nedeni savaı kazanmanın daha önemli olmasıdır.
Menemen olayı Türkiye cumhuriyetinin laik yapısına karşı yönelmiştir.
Atatürk Fransız ihtilalinde başıbozukluk ve karışıklık dönemini benimsememiştir.
Atatürk'e göre inkılabın kökleşmesini sağlamak için inkılapçıda bulunması gereken ana özellik koruyuculuktur.
Osmanlı devletinde kurumların toplumun ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelmesi inkılap için uygun bir ortam yaratmıştır.
Atatürk inkılabının belli başlıları 1936'da tamamlanmıştır.
Atatürk'e göre inkılabı koruyan inkılapçılar inkılabın hedefini kavramış olmalıdır.
Atatürk Türk inkılabını özellikle ihtilalden ayırmaya özen göstermiştir.
Toplumun kendi kendine ve yavaş bir şekilde değişmesi inkılap kavramıyla bağdaşmaz.
Devrimin eskdiğini ileri sürenlere göre ulus devlet eski önemini yitirmiştir.
İkinci cumhuriyetçiler tek parti rejiminin demokrasinin doğusunu geciktirdiğini ileri sürerler ancak Türk tek partisinin yapısında totaliter tarafın bulunmadığını görememişlerdir.
Mustafa Kemal Paşa'nın yakın arkadaşlarından Rauf Bey halifeliğin kaldırılmasına karşıydı.
Kültür değişikliğinin evrimsel bir gelişme ile gerçekleştirilmesi gerektiğini savunan Kazım Karabekir Paşa'dır.
İkinci cumhuriyetçiler bugünkü olumsuzlukların nedeni olarak Mustafa Kemal'in kurduğu Cumhuriyeti görürler
Türk İnkılabı dendiğinde 1919 – 1938 yılları anlaşılmaktadır.
Türk İnkılabı emperyalizme karşı kazandığı zafer ile ezilen ulusları etkilemiştir.
Dar anlamda uygarlığın tanımı “ bir toplumun maddi ve manevi tüm yaşam alanlarında yarattığı ulaştığı değerlerin bütünü” olarak yapılır.
Anadolu ve Doğu Trakya'nın tam anlamıyla Türkleşmesi ulusal devletin kurulmasıyla sağlanmıştır.